Nizami SARAÇLInın Yurd şeirləri Gürcüstan » Bolus 31 Ocak Nizami SARAÇLI(Nizami Paşa Mutlutürk) 1950-ci ildə iyun ayının 10-da qədim Borçalı mahalının (indiki Gürcüstanın) Bolnisi rayonundakı Saraçlı kəndində anadan olub, 1966-cı ildə həmin kənddə orta məktəbi, 1973-cü ildə Bakıda Azərbaycan Dövlət Univeristetini bitirib.1963-cü ildən müxtəlif imzalarla şeirlər yazır. 1964-cü ildən matbuatda çıxış edir.Türkiyə, Gürcüstan, Qazaxıstan, Rusiya və s. ölkələr də əsərləri çap olunub. İndiyə qədər Azərbaycan da «Aramıza düşən yaylaq» (1986), «İlk sevgi dəftəri » (1993), «Əyriqara salam olsun» (1993), «Balaxanım nənənin bayatıları» (1994), «Yurdun səsi» (1995), «Balam niyə bal dadır» (1995), « Borçalıdan gələn işıq» (1998), «Dəli Dərviş» (1999), «Sara Xatun» (1999), «Çiləli qurd» (2000), «Torağay nəğməsi» (2000), «Turana doğru» (2002), «Ümid Işığı» (2002), «Nə var sevgidən gözəl» (2002), «Savaş sevdalı könül (2005) və s. kimi kitabları böyük tirajla nəşr olunmuşdur. Haqqında «Vətən candan irəli» adlı məqalələr toplusundan ibarət 380 səhifəlik kitabı işıq üzü görüb. Şairin «Bakı-Təbriz-Ankara», «Heyran türkün bayrağına», «Tanrı türkə yar olsun», «Ey sabahın zabitləri», «Mənim generalim», «Olmasın», «Çiləli qurd», «Yaralı ceyran», «Qafqaz dağı, yol ver bizə» kimi şeirlərinə bəstəkarlarımız musiqi bəstələyib.bu nəğmələr bir neçə beynəlxalq mahnı festivallarının diplom və mü¬kafatlarına layiq görülüb bir çox şeirlerini aşıqlarımız saz havaları üstə oxuyurlar,..Nizami Saraçlı üç dəfə beynəlxalq poeziya musabiqə və festivalının qalibidir, «Peyğəmbər», «Abay» və «Sülh naminə» beynelxalq mükafatlar lauretadıdır. Azərbaycan Respublikası Təhsil Mərkəzinin «Abdulla Şaiq» mükafatı va dipiomuna layiq görülüb, Gürcüstan Dövlətinin ən ali mükafatı olan "Şöhrət" ordəni ilə təltif olunub. Dövlət başçılarından Turgut Özal, E.A.Şverdnadzə, Nursultan Nazarbayevlə görüşləri olub. Ümummili liderimiz Həydər Əliyevlə və MEA-nın prezidenti olmuş akademik Zahid Xəlilovla şəxsi tanışlığını, məktublaşmasını fəxrla xatırlayır.Nizami Saraçlı Qarabağ uğrunda geden döyüşlərinin fəal iştirakçisi olub, Respublikamızda əmin-amanlığın bərpa olunmasında və sabitləşməsində silahlı münaqişələrin yatırılmasında komandir kimi şəxsən iştirak edib, muharibə veterani, istefada olan zabitdir. Ailəlidir, dörd avladı və yeddi nəvəsi var.SARACLİ KƏNDİ HAQQINDA ŞEİRLƏRKƏNDİMİNSazlı-sözlü bir diyarın oğluyam, Qoy bir deyim nələri var kəndimin. Dəmyələrdə daşdan çörək çıxaran, Qabar-qabar əlləri var kəndimin.Yel aparmaz ocağının odunu, Heç gödəlməz Göllücənin odunu, Şişgünöydə şimşək ütər otunu, Boz dumandan tülləri var kəndimin.Ağ evləri o toy - bu toy düzülüb, Ot basıbdı yolu izi nəzilib, Gözəlləri səhəng altda əzilib, Min ətirli gülləri var kəndimin.Qara bulud bəyaz qızın saçımı, Əmlik quzu süfrəsinin tacımı, Qızmar səma başı üstə sacımı, Tel oynadan yelləri var kəndimin.Ha gözləyər geri dönməz gedəni, Hey aranar bir tapılmaz itəni, Yada salma hər başından ötəni, Ağı deyən dilləri var kəndimin.Torpağını bölük-bölük böldülər, Soy adını dəftərlərdən sildilər, Saraçlını bir ölmüşmü bildilər, Qələm tutan əlləri var kəndimin!ÇİÇƏK QANIBu çiçəyə nə olub Odu canına düşüb Bişib-bişib ömrü Yazın sonuna düşübAy çiçək nədir adın Söz vurmamış qanadın Olma toxumun yadın Dəyirmanına düşübAy çiçəyim mənimdə Od gəzir bədənimdə Bu doğma vətənimdə Qolum yanıma düşübÜrəyimdi əllərdə Hey yellənir yellərdə Çimib qanlı sellərdə Çiçək donuna düşübÇoxdan öyrəçib yağı Bu yurdu talamağı Qurdların ulamağı Xoruz banına düşübGöydə ulduz neçədi Bax-bax yarıgecədi Hər ulduz bir qönçədi Insan qanına düşübBu qan kimin qanıdı Bu qan şəhid qanıdı Bakım qəm ümmanıdı Şehi qanuna düşübAğ atımın yalmanı qaraAğ atımın yalmanı qara Qara başım qurban sənə ey atım Məni bu yollara yolçu eylə Bu yollara çapar eylə Cilovunu buraxmışam apar elə Harayacan apara bilsən Sənə güvənmişəm onunçün belə Apar məni apar eləAğ attımın üzü ağ dərisi qara Dırnaqların ucu qara Gözlərinin altı qara Qara başım qurban sənə atım Apar məni gündoğana Apar məni halölənə xəyalölənəAğ atımın gözləri qara Qulaqlarının ucu qara əli ovcu qara quluncu qara Qara başım qurban sənə atım Bir ilxıya qatıl görüm Bu mığmığalı çivinli dünyadaAğ atımın dili qara Yəhər altda beli qara Qaşqasında kəkili qara QARA…QARA…ayağında səkili qara Arxasınca quyruğu Quyruğu ucunda kölgəsi qara Qara başım qurban sənə atım Bu qara gündə keç bu qaranlıqdan Yar bu dumanlığı Aş bu samanlığı Arpa desən arpa məndə Anadan ağ doğulanlar 20 yanvar gecəsi Belə qaraldılar bu vətəndəGöy damarından fışqıran qanı qara Yanı qara Yançağqara QARA…QARA.üz qoyduğu torpağı qara Qara başım qurban sənə atım Bir ağlıq qarışacaqmı bu qaranlığaALLAHSIZ DƏRDOna bax allah ona bax Dərdim necə böyüyür Ona bax allah ona bax Dərd üstümə yeriyirAh zalım dərd azman dərd Məni qovub teylədin Bir vaxt mən də mərd idim Niyə namərd eylədinOna bax allah ona bax Dərd üstümdən adlayır Mənə bax allah mənə bax Kölgəm it tək ulayırAh zalım dərd azman dərd Yazığın gəlməz mənə Həyat-dələduz qanlı Ruhumu ağlar qoyub Pəri tək gülməz mənəOna bax allah ona bax Dərd dumandı qapqara Mənə bax allah mənə bax Köynəyim para-para Ürəyim qanlı yaraDərd olanda nə olar Dərdin insafı yoxdu O da bir anadan doğulmayıbmı Onunda allahı yoxdumuVallah bu dərdinanası allahı yoxdu Allahı vallahı yoxdu Öz-özündən böyükdü Günühı günahımdan çoxduMən ömrüm boyu dərdimi qinamadım Çətinə çəkib sınamadım Hər əzabına dözdüm Namırd çıxacağın unamadım Bu dərd dərdimsə məni çarmıxa çəkdi Bədoy at tək meyidimi çığnayıb keçdi Dönüb üstümə ağnayıb keçdi Dedim belə dərd olar Belə dərd sahibinin yurd yuvası vird olar Ona bax allah ona bax Dərd üstümə yeriyir Yeriyir yeriyir üstümə Ağzı qanlı sel kimi Yeriyir yeriyir üstümə Yurdsuz qalan el kimi Bu el mənim elimdi Eh seldəki göz yaşım Yırğalan çiynim üstə Yırğalan dərdli başım Artıq əzəl axırdı Yaşamaq ağırdısa Ölmək daha ağırdıBir dam altda beş ölüBir dam altda beş ölü Kişiyi üç yaşında Qovun şeyda bülbülü Durub ağı deməsin Yaşıl ağac başında Ədavət olarBir dam altda beş ölü Böyüyü ana yaşında O olubdur evində Azədəlik vaxtında Azadlıq vaxtında Susun səsə salmayaq Cinayət olarBir dam altda beş ölü Beş ölüdən qalmayıb Bir ovuc insane külü Qovun şeyda bülbülü Pünhan ağı deməsin Aşkarlıq işığında Xəyanət olarBir dam altda beş ölü Beş qaşıq insan külü Tabutcuya deyin ki Bir qutu düzəltsin Yığaq bu külü Birdə bir kiçik tabut Dəfn etməkçün bülbülü Bir dam altda beş ölü Bülbüllə altı olduBorçalı (Poema)Borçalımız saz yurdudu hər aşığı bir ordudu, ayrılıq ceviz qurdudu, yedi bizi içimizdən, ayrı saldı köçümüzdən.Orda binəm – binnətim var, külü küldə külfətim var, türk kəsiyi millətim var, yurd kəsiyi ana torpaq, rüzgarlarda yaşıl torpaq...Can Borçalım iki gözöm, atam – anam şirin sözüm, qurban demem, qurban,-özüm, ey dağların yaz maralı, mən dərdliyəm, sən yaralı...Gözəl yurdum, tamaşasan, dərdlərimlə baş-başasan, dahada xoşbəxt yaşasan, tez tapılar itiyimiz, kədər bilməz kiçiyimiz..Yurdum səni sevmək azdı, Neyləsək nəzir niyazdı, Imzamizi fələk pozdu, Qələm götürdüm dəstimə Yeridim dərdin üstünəVətəni gülzar istədik Dövlət umduq var istədik Axır qışda qar istədik Onuda verən olmadı Bu dünya viran olmadıTapındəq öz soyumuza Su qatmadıq suyumuza Yasımıza toyumuza Gələn-gəldi qol götürdü Gılməyən köksün ötürdüVüsal bizim hicran bizim Arzumuzdur turan bizim Doğama Azərbaycan bizim Sazımızın sədasıdı Lap ujruma çatasıdıQoy var olsun hicranımız Unudulsun mılalımız Yıldızlara vüsalimiz Çiçək açsın ləçək-ləçək Üç rəngli türk bayrağı təkSazımızı duya gəlsin Uğrunda can qıyan gəlsin Gecikibsə,dayan gəlsin əl verin xoş sabahlara son qoyulsun günahlaraheyranam elin yazına sərt qışına yazına don açıla ,ayaz sına ot bitə quzu səsinə dönəm bir el nəğməsinəBorçalımız bağ yeridi Bir az ötdün,-dağ yeridi Sınıq körpüdən bəri Var olduqca birliyimiz, Bar verəcək dirriyimizİnşallah ,qış qar gətirər Qaranquş bahar gətirər ərdəmli ər yar gətirər dağın o üz,bu üzündən qulaq batar toy səsindənEl şairi bizim Nəbi Burdan alıb coşqun təbi Keçdiyi həyat məktəbi Sözün deyib kəsə-kəsdə Bina olub xəncər üstəYurdum ,gəlsəm qinağına Çıkmə çörək sinağina Qurban olum torpağına Hərdən dərdlə qıllıq məzə Baxtımızı gəzə-gəzəBiz bir ruhuq, biz bir bədən Düzülmüşük çətən-şətən Bizə Neylər yoldan ötən Haq bizdədi,haq söylərik Birimizi beş elərikAxar aydın sular kimi Havalanar qular kimi Yaşarı arzular kimi Qanadlıdı Borçalımız Indlıdı BorçalımızBu ellər bizim ellərdi əzizim-gözüm ellərdi bağlardakı bülbülərdi yuvam deyə yanan quçlar o nəğmğli kaman quçlar...Gülə-gülə bənd edəydim Sözü kiçmiş-qənq edəydim Qolunu kəmənd edəydim Salaydım yar boynunamən Dolaşaydım çəmən-çəmənBorçalımız min oymaqlı Hər oymağı min çıraqlı Yaranışdan xoş soraqlı Yaşıl donlu bir mahaldı Nə,arzudur,nə xəyaldıBaşkeçiddən baş alan çay Gözümüzdə yaş olan çay Gedib kürə qovuçan çay Ürəyidi Borçalının! Diləyidi Borçalının!..Aşıq deyər budur öyüd Balaları məğrur böyüt Vallah qəlbi bütöv igid Bir qoyunda verməz qurda Göz çəkdikcə ana yurdaYurdum səni unutmadıq Xatirin ucuz tutmadıq Gecələr yuixu yatmadıq Hey gəzdik yağı tuşunda Qalalı dağlar başındaMəskənimdi borçalı Boz oğuzlu,boz çalıdı Bəlkədə Bozca Alıdı Hər gün qılınc çalan burda Könlümüzü alan burdaMöhkəmdi yurdun təməli Dəllərimdə neçə dəli Giziroğlu Çənlibeli Aramasın uzaqlarda Bax burdadı burdaSiz ey qarapapaq elim Qıvraq atlı Qıpçaq elim Bölünsəndə dilim-dilim Yenə sizdən deyəcəyim Tükənincə yeyəcəyimQəlbimizdə çiləmiz var Həsrətli goz giləmiz var Itgin düçşmüş Lələmiz var Qalıb sazı çiynində ərzurum gədiyindəBiz gəzəydik yurdlar ilə Ulaşaydıq dərdlər ilə Fürsət tapıb qurdlar ilə Dost qardaş tək bağlaşaydıq Göz dolusu aölaşaydıqGözümüz durna köçündə əlləimiz iş-gücündə din bəslədik din içində Aman-aman Aşıq Qərib Sən də, qərib məndə qəribHey anıb yurd yerimizi Becərdik dərd sərimizi İşğal etdi özümüzü Gözü tökülmüş ayrılıq Beli bükülmüş ayrılıqBiz Şeyx Sənan olmadıq Xaç suyuina salınmadıq Bir tərsayə vurulmadıq Yüz illər dözdük zillətə Görk olduq əhli millətəYenə ovqat o ovqatdı Deməynən halım babatdı Buda bir cür zarafatdı Yaza çıxdı oylağımız Mart gözünə barmağımız...Başımız çox bəla çəkdi Ayaq altda torpaq çökdü Bənovşələr boynun bükdü Bircə şirin spzdən yana Doöma cığır izdən yanaNə yaxşə yurd yerindədi Aşıqların şerindədi Elin kökü dərindədi Öz kökünə calanıbdır Kökü üstə talanıbdırAğca qalan ağlar qalıb Bürc dağılıb bağlar qalıb Sinəmizdə dağlar qalıb SULTAN YAQUB izin ağlar Bizə baxan gözü ağlarDemə olan oldu keçdi Gələn qondu qonan köçdü Deynən hamı əkdi bişdi Yenə qaldı yalan dünya Süleymandan qalan dünyaAşıq cox arzun göyçədi Dərdim yerdən göyəcəndi Son itkim ulu göyçədi Sərxoşluğun Göyçəgülü Çox oynayım dəli-dəliBu yaşımda ay pir olmuş Demə balan kafir olmuş Yox-yox yurda əsir olmuş Elə cal gülüm oynasın Yel vursun külüm oynasınÜstündəndə bir bayatı Yandırsın eli elatı Yoxsa ömür bir urvatı Dəyməz dözüb hər zillətə Qalmaq qurdla qiyamətəŞən ocaqlar gur alışar Sevdalanar hürr alısar Borçalısız KÜR alısar Otlar bitər xram üstə Yaram simlər yaram üstəHər işimiz qədər yazı Nəvə-nəticə murzl Özümüz bir bəy libası Yurda bir bayraq bəzədəm Kölgəsində öləm itəmGəl keçmişi yad eyləyək Gələcəyə ad eyləyək Bayraq-bayraqdar söyləyək Ana yurdum BORÇALIYA Ata yurdum BORÇALIYA!..(Nizami Saraçlının şeirlərini təqdim etdi:SARAÇLI RENAR EMİNOV.30.06.2013) Muəllif huquqları qorunur. Məlumatdan istifadə etdikdə istinad mutləqdir.