Almaz MİRZƏOĞLU: MİLYON QARABAĞDA (Kino-ssenari) Dramaturgiya, Tiflis, Müsabiqə 4 Nisan MÜSABİQƏ ÜÇÜN:Almaz (Maşov) Mirzəoğlu 1991-ci il aprelin 20-də Tbilisidə anadan olmuşdur. Tbilisidəki M.F.Axundov adına 73 saylı Azərbaycan orta məktəbini bitirəndən sonra Çavçavadze Dövlət Universitetinə qəbul olunaraq universitetin tele-jurnalistika fakultəsini bitirmişdir. Bədi yaradıcılıq ilə də müntəzəm olaraq məşğul olur. Gürcü və Azərbaycan dillərində eyni eyni dərəcədə yazıb yaradır. Hekayələri Gürcüstan Yazıçıları Milli Akademiyasının orqanı olan “Literaturuli Sakartvelo” (Ədəbi Gürcüstan”) qəzetində, Bakıda nəşr olunan “Kaspi”, "Şərqin səsi" qəzetlərində dərc olunub, ZiM.Az , Borcali.org və s. müxtəlif saytlarda yayımlanıb. Həbəskar kamera ilə çəkdiqi qısa filmləri www. Co Group media-saytında yayımlanır. Cəlil Məmmədquluzadənin hekayələrini gürcü dilinə tərcümə edərək nəşrə hazırlamışdır. “Milyon Qarabağda» adlı kinossenarinin müəllifidir. Aşağıda həmin ssenarini oxucularımıza təqdim edirik. MİLYON QARABAĞDAI səhnəİnt: Tiflis Cümə Məscidi. Günortadır. Müsəmanlar namaz qılırlar. Namaz sona yetir, camaat dağılır.Nodar:Salam!İslam:Salam!Nodar:Səninlə işim var, saat 6-da boş-boşuna buraxılmış zavoda gəl!İslam:Oldu!I səhnənin sonuII səhnə.İnt: Boş-boşuna buraxılmış zavod. Axşamüstüdür.İslam.SalamNodarSalam!İslamNə işdir, əmi?Nodar3 milyonluq işdir.İslam!Nə iş?NodarQarabağda Kəlbəcərdə, bizim evdə üç milyon dəyərində şəkil var. Sən ora gedib onu gətiməlisən.İslamMən qarabağa gedim? Nə danışırsan, əmi, bu ki, özünə qəsd etməkdir!NodarAllah eləməsin! Mənim planım ilə hərəkət etsən, hər şey yaxşı olacaq. Sözün qısası, Tiflisdən Sadaxlıya taksi ilə gedirsən. Sadaxlıya çatanda artıq Artura, bu nömrəyə +374 93 080 357- a zəng edirsən. Artur Sadaxlıya gələcək və səni qara yolla Ermənistana aparacaq. Artur bizim adamdır. Səni Sevan gölünün yanına qədər, Dərənəkə qədər aparacaq.İslamAnladım, sonra?NodarDərənəkdən Kəlbəcərə qədər 50-60 kilometrdir. Ora piyada getməlisən, həm də çox ehtiyatla. Artur ondan artıq heç nə edə bilməz. Kəlbəcərə piyada gedirsən. Bizim evə dəyirsən. Kətanı götürüb yenə geri qayıdırsan Dərənəkə. Artur orda səni gözləyəcək. Yenə Sadaxlya gəlirsən. Oradan da Tiflisə gəlirsən. sonra alıcıya zəng edirəm. Ekspert gəlir, rəsmi gözdən keçirir. Sonra bu kətanı satırıq və üç milyon bizimdir də. Vəssalam.İslamƏgər kətan evdə olmasa, onda?NodarBəlkə var? Üç milyondan ötrü risk etməyə dəymir?. Risk edək də!İslamÜç milyondan ötrü dəyər! Risk edək!NodarElə sabah Çeçenaya zəng edəcəyəm. Görüşəcəm onunla. O, sənə saxta sənədlər verəcək və cizgiləri sənə tam izah edəcək.II səhnənin sonuIII Səhnəİnt: taksi, səhərdir.İslamSalam!Taksi sürücüsüSalam!Hara gedirsiniz?İslamSadaxlıyaTaksi sürücüsüOldu , qadan alım!Bir neçə saatdan sonra:İslamBax, buralarda düşəcəyəm!Taksi sürücüsüBuyurunİslamNə qədər verməliyəmTaksi sürücüsüSəksən lariİslamBuyur, yüzlüyü, xurdası lazım deyil!Taksi sürücüsüÇox-çox təşəkkürlərİslamAllah razı olsun.III səhnənin sonuIV səhnəEkst. Sadaxlı, Günortadır.İslam Artura zəng edir:İslam(rus dilində)Allo, Artursunuzmu? Mən İslamam, oldu, gözləyirəm sizi! Problemimiz vardır. Oldu .İslam telefonü söndürür, daşın üstündə oturur və gözləyir.IV səhnənin sonuV səhnəEkst: Sadaxdlı, axşamüstüdür.Artur avtomobildən düşür.Artur(rus dilində)Salam, Artur, özünü (təqdim edir)Salam, İslam, (özünün təqdim edir)ArturSəninlə tanış olmağıma şadam, səni çoxmu gözlətdim?İslamO qədər də yoxArturQardaş, oturaq avtomobilə, uzun yolumuz vardır.İslam və Artur avtomobilə otrururlar, gedirlər.V səhnənin sonuVI səhnəEkst: Dərənək .( Ermənistan) AxşamdırArtur(rus dildində)Gəldik! Budur, bu da Sevan, bu da Dərənək! Nodar səni bura qədər gətirməyimi xahiş etdi. Sabah axşam burada sən gələnədək gözləyəcəyəm.İslamOldu, Arturcan, çox minnətdaram!( əl tutur)ArturUğurlar arzulayıram.İslamTəşəkkürlər, di salamat qal!ArturXudahafiz.Artur gedir. İslam yoluna davam edir.VI səhnənin sonuVII səhnəEkst: Dağlıq Qarabağİslam Kəlbəcərə doğru gedir. Bir neçə saata Kəlbəcərə çatır. Evinə yaxınlaşır. Yerli erməni onunla salamlaşırBarev! ( salam)İslam( Barev)( salam)Yerliİslama nəzər yetirir, sonra yenə də yoluna davam edir.İslam evə daxil olur. Otaqları gözdən keçirir. Yerə səpələnmiş və tozlu fotoları toplayır və gözdəni keçirir. Öz uşaqlıq şəkillərini görürür. Kətanı da tapır. İti bıçaqla kətanı kəsərək yan çərçivələri tullayır. Kətanı köynəyinə salaraq geyinir. Qəflətən səs eşidilir. Pəncərəyə tərəf gedir. Görür ki, bayaq salamlaşdığı o yerli əsgər yavaş-yavaş evə tərəf gəlir. O silahlıdır. İslam o biri otaqda gizlənir. Əsgər qapını açaraq içəri daxil olur. o tərəf - bu tərəfə boylanır. İslam qeyri-ixtiyari səs salır. əsgər səsə doğru gedir. Otağın qapısını açır. İslam stulun ayağı ilə onun boynuna vurur. Əsgər huşunu itirir. ... İslam onun silahını götürür, bayıra çıxır və qaçır.Gözünə əsgərlər sataşır. Odur ki, yenidən evə qayıdır. Huşunu itirmiş əsgər özünə gəlib və əlində bıçaq var. İslam ona atəş açır. Əsgər ölür. Pəncərədən boylanır və əmin olur ki, bayırda heç kim yoxdur. Ölü əsgəri bayıra sürükləyir və həyətə çıxarır. Həyətdə yer qazır və onu ora basırır. islam Dərənəyə doğru gizlicə yollanır.VI səhnənin sonuİnt: Kəlbəcərin girəcəyi. Günortadır.İslam Dərənəyə doğru gunbatana doğru gedir. Gün doğan tərəfdən əsgər dolu avtomobil gəlir.Əsgər(ermənicə)Dayan, dayan. Əllər yuxarı!İslam dayanır. Əllərini yuxarı qaldırır. Əsgərlər təcili gələrək İslamın üst-başını yoxlayırlar. Çantasını əlindən alıb boşaldırlar. Çantadan düşən sənədi əsgər komandirə uzadır. Komandir sənədi alır. Rusiya mətbuatının vəsiqəsini görür və islam ilə rus dilində danışır.Komandir(rus dilində)Sən jurnalistsənmi? Bura necə düşübsən?İslamMən rus qəzetinin jurnalistiyəm. Bura məni redaksiyadan göndəriblər, Dağlıq Qarabağ barəsində reportaj hazırlamaq üçün. Ona görə buradayam!..KomandirBunu sənin sənədindən anladım. Amma bura necə düşdün, bunu soruşuram.İslamRusiyanın Ermənistandakı səfirliyinin köməkdiyi ilə buraya düşdüm!.. Mən elə bilirdim ki, siz işdən halı idiniz!KomandirDeməli belə, səfriliyin əməkdaşları burada səni niyə tək qoydular?İslamOnları narahat etmək istəmədim. Onların sabah mənə avtomobil göndərəcəkləri, Rusiyaya qayıtmağımı təmin etmələri barədə razılaşdıq.Komandir(ermənicə) Oturdun avtomobiləƏsgərlər İslamı avtomobilə oturdurlar. Komandir və Vanik qalırlar.Komandir(ermənicə) Vanik, bu adam Rusiyanın vətəndaşıdır. Mətbuat nümayəndəsi. Burada təkcə reportaj hazırlayır. Sabah yox, o birisi gün qayıtmalıdır. Bu nağıl inandırıcı deyildir!VanikMənim komandirim, bəlkə elə inditcə tpaşıraq ki. səfriliyə aparsındarKomandirƏgər bu nağıl gerçək olsa? Onda bizim üçün böyük problem yarana bilər.VanikBəlkə səfirliklə əlaqə saxlayaq, ayırd edək.KomandirƏgər səfrilik ilə əlaqə yaratsaq. Onlara da bu lazımdır, bu jurnalisti bizə tapşıracaqlar. Sonra da bunun ağlı ilə o yan-bu yanı dolanaq. İndi bumu lazımdır bizə?VanikDoğrudur! Bəs, nə edək, bunu belə buraxmaq olmaz. Bəlkə, nəsə bir ideyanız vardır.KomandirVanik, belə də. Bu adam bizim üçün hər formada problemdir.VanikBəlkə elə indicə onu o dünyaya göndərək?KomandirYox, əgər onu öldürsək. Elə sabahdanca onu axtarmağa başlayacaqlar... Tapa bilməsələr, bizə baha başa gələcək. Bizim ərazimizdə jurnalist yoxa çıxdı. Biz isə heç nə bilmirik. ( dərindən nəfəs alır) O öləcək, amma bizim əlimizlə deyil.VanikNəyi nəzərdə tutursan.KomandirBu jurnalisti azərilərin sərhədi yaxınlığına aparaq və orada buraxaq. Onlar onu məhv edəcəklər. Bütün hər şey onların boynunda qalar!VanikÇox əla ideyadır, rəis!Avtomobilə otururlar. Avtomobil gedir.VIII səhnənin sonuIX səhnəİnt: Avtomobildə. Axşamdır.İslam(rus dilində)Çox üzr istəyirəm. Amma olarsa, bir başa salın görək, hara gedirik?KomandirBuralar çox təhlükəli zonadır. Azərilər gecələr atəş açırlar. İndiyədək sağsan, təəccüb ediləsidir, buna görə də səni təhlükəsiz yerə aparmalıyıq. Bir de görüm, reportaj üçün nəsə edə bildinmi?İslamDemək olar ki hələ heç də başlamamışam!KomandirNarahat olma, bizimkilər sənə hər tərəfli yardım göstərəcəklər!İslamAmma mən səfirliyin əməkdaşları ilə danışsam?KomandirNarahat olma. Mən onlarla əlaqə saxladım. Hələ bir töhmətləndirdim də. Belə bir təhlükəli zonada səni tək qoyduqlarına görə. İndiyədək azərilərin gülləsinə tuş olmayıbsan. Allahına şükür et.İslamUzağa gedirik?Komandirİki-üç saatlıq yol getməliyik.İslamBitirsiniz, mən Dağlıq Qarabağ barəsində reportaj hazırlamalıyam. Reportajda buradakı sosial durumu aydın şəkmildə əks etdirməliyəm. İndi isə məncə tamamilə başqa yerə gedirik.KomandirQarabağın mərkəzinə gedirik. Sənin yerinə olsam, heç həyacanlanmazdım.Bir neçə saatdan sonra KomandirGəldik! Buradan oyana avtomobil ilə getmək mümkün deyil. Cəmi-cümlətanı on dəqiqəlik məsafədə bizimkilər səni gözləyirlər. Onlar sənə hər tərəfli yardım göstərəcəklər.İslamÇox minnətdaram!KomandirGedən kimi, de ki, Karapetyanın adamıyam, xəbərdar etmişəm. Heç bir problem yoxdur. Di, sən bilirsən, yaxşı yol.İslamXudahafizİslam yoluna davam edir. Erməni əsgərləri isə onun getməsini gözləyirlər.Komandir(ermənicə ) İndi ay uşaqlar, azərilər bu bədbəxti necə güllələcəyini gözləyək.İslam komandir Karapetyanın göstərdiyi yol ilə gedir.IX səhnənin sonuX səhnəEkst: Azəbaycan, meşə. axşamüstüdür.islvam Azərbaycan te ərazisinə daxil olur. iki nəfər azərbaycaqnlı əsgər onu saxlayırlar.Əhməd(azərbaycan dilində)dayan!İslamMənə atəş açmayın, ey vətən oğulları. azərbaycanlıyam!ƏhmədAzərbaycanlı?İslamBəli azərbaycanlıyam!ƏhmədBura hardan gəlib çıxdın?ƏhmədKəlbəcərdən gəlirəm.ƏhmədKəlbəcərdən? Bizi ələ salırsan?İslamNə danışırsan, ayıb deyilmi?ƏhmədKəlbəcərə necə düşdün? Bura necə gəlib çıxdın?CavanşirHaralısan?İslamAzərbaycanlıyam. Kəlbəcərdə doğulub, boya başa çatmışam. Müharibədən sonra Tiflisdə yaşayıram. Oz doğma yurd üçün burnumun ucu göynədi. Tiflisdə saxta sənədlər hazırlatdım və beləcə ilk dəfə gözümü açdığım evi gəlib gördüm.Cavanşirİndiyədək necə sağ qaldın?İslamBax, bu səndlərin sayəsində!(sənədləri Cavanşirə uzadır)Cavanşirİnanılmazdır.(sənədi Əhmədə verir).İslamOnlar məni Kəlbəcərdə tutdular. Məndən şübhələndilər, sənədə baxdılar. Məni sorğu-sual etdilər, sonra mənə dedilər ki, buralar təhlükəli zonadır. Səni təhlükəsiz zonaya aparcağıq və elə buraya da gətirdilər, dedilər ki, buradan on dəqiqəlik məsafədə bizimkilər səni gözləyirlər, onlar sənə reportaj hazırlamağında yardm edəcəklər. Onlara de ki, Kara... Karap!ƏhmədKarapetyan?İslamHə, Karapetyan... O dedi ki, irəlidə bizimkilər səni gözləyirlər. Onlara de ki, Karapetyanın adamıyam, onlar sənə yardım göstərəcəklər.ƏhmədBir gör sən allah. Onların komandiri səni rədd etmək istəyirmiş. Buna görə də bura gətirib ki, biz elə hesab edək ki, erməni sərhədi keçir və biz də onu öldürək. indi o orda durur və sənin ölümün üçün açılan atəşin səsini gözləyir. Məgər Karapetyanın dahi planını başında çatlatdırmayaq!Əhməd havaya bir neçə dəfə atəş açır.X səhnənin sonuXI səhnəEkst: Ermənistanın sərhədi yaxınlığında. Axşamdır.Komandir Karapetyan atəşin səsini duydu... Sifətində məmnunluq var.Karapetyan(ermənicə)Problem həll olundu.Gedək, ay uşaqlar.Erməni əsgərlər avtomobilə əyləşirlər. avtomobil gedir.XI səhənin slonuXII səhnəEkst: Azərbaycan, meşə axşamdır.ƏhmədMən Əhmədəm.İslamİslam.CavanşirCavanşir.ƏhmədCavanşir, bizimkilərə xəbər çatdır ki, qonağımız var, avtomobil göndərsindər!CavanşirOldu.Bir neçə saatdan sonra avtomobil gəlir.ZakirSalamƏhməd Salam.CavanşirSalamİslamSalam.ƏhmədZakir, qonağı bizim rəisin yanına apar!ZakirOldu.İslam və Zakir avtomobilə əyləşirlər. Avtomobil gedir. Əhməd öz rəisinə zəng edir.ƏhmədSalam komandir.Burada qonağımız vardır. Zakir onu sizin yanınıza gətirir. Oldu.XII səhnənin sonu.XIII səhnəEkst: Evin həyəti. Axşamdır.Komandir İlham masa arxasında əyləşib. Həyətə avtomobil daxil olur. İslam avtomobildən düşür.İslamİlham?İlhamİslam?İslamSalam, xaloğluİlhamSalamBura haradan? Gəl bir üzbəüz oturaq.İslamSaxta sənədlə Kəlbəcərdə bizim evimizdə idim. Karapetyan məni tutdu. sənədləri yoxladı, bura buraxdı ki, azərilər məni erməni bilim öldürə idilər. Allaha şükür ki, sağ qaldım. Uşaqlara dedim ki, azərbaycanlıyam mənə atəş açmadılar.İlhamUşaqlar mənə dedilər ki, qonağımız vardır. Düşündüm ki, erməni tutublar. Sən demə, sən imişsən ki, elə həddən artıq riskə gedibsən!İslamBudur, bu sənədlərin sayəsində!(sənədləri komandir İlhama uzadır)İlhamİnanılmazdır! Bilmirəm sənə nə deyim?XIII səhnənin sonuXIV səhnəEkst: Evin həyəti. Axşamdır.Nodar kətanın alıcısına zəng edir.NodarSalam! Necəsiniz? Şəkil sabah olacaq!. Sizə zəng edəcəyəm... Oldu.XIV səhnənin sonuXIV səhnəEkst: komandir İlhamın evinin qabağı. Səhərdir.Evin qabağında avtomobil durur. avtomobildə İslam əyləşib. Onu komandir Gürcüstan-Azərbaycan sərhədinə qədər yola salır. Qırmızı körpüyə qədər sükan arxasında Zakirdir.İlhamBir az da qala idin. Tiflisdə nə edəcəksən?İslamTezliklə səni arayacağam, xaloğlu!İlhamBizimkilərə çoxlu-çoxdu salam söyləİslamDi salamat qalXudahafiz!Avtomobil gedir. Sükan arxasında Zakirdir.XV səhnənin sonuXVI səhnəİnt: Avtomobildə. Səhərdir.Yolda Zakirə rus qadını zəng edir.Salam, neyləyirsən? Təksən, Doğrudan? Yaxşı!.. Çalışaram ki, tez gəlim!Zakir telefonu söndürür. Bir neçə saatlıq yol gedəndən sonra yolda avtomobil dayanır. İslam su üstünə çıxır. Zakir avtomobildə onu gözləyir... Zakirə rus qadını yenə zəng edir.ZakirAllo, on beş dəqiqəyə sənin yanındayam!Zakir avtomobili geri döndərir və geri qayddır. İslam kolllar arasından çıxır.İslamTfuuu . Cəhənnəm olsun!İslam piyada yoluna davam edir.XVI səhnənin sonuXVII səhnəEkst: Rustavi şəhəri yaxınlığında. Axşamdır. İslam əmisi Nodara zəng edir.İslamSalam, Nodar əmi!Bəli, yaxşıyam. Rustavidəym!.. Plan pozuldu, sonra izah edəcəyəm!.. Bir saatagəlirəm. Başlfı-başına buraxılmış zavoda!.. Artura gəng et, de ki, plan dəyişdi, özüm gələsi oldum... Yaxşı, əmi!..Telefonu söndürür.XVII səhnənin sonuXVIII səhnəİnt.: Başlı-başına buraxılmış zavod, axşamdır. Nodar İslamı gözləyir. İslam gəlir. Salamlaşıb görüşürlər. İslam bürüşmüuş kətanı çıxardır və Nodara verir. Nodarın təəccüblü üzü vardır.İslamNədir, nə olub, əmi?NodarBu o deyil!İslamNə nə deyil?NodarBu kətanı dostlarım mənə bağışlayıb. İyirmi yaşım tamam olanda.Hər ikisinin kədərli üzü vardır. Nodar bir az fikrə gedir. Tam sükutdur. Telefonda alıcılar zəng edirlər.NodarBəli!.. Bilirsiniz, kətan ilə bizim bir balaca problemimiz vardır. Olarsa görüşü ləğv edək. Sizinlə əlaqə saxlayacağam, güman ki!..İslamBu nə bəxtsizlikdir, əmi! Tamamilə nahaq yerə Qarabağa getdim... Hər şeyi qaydasına qoyacağamXVIII səhnənin sonuXIX səhnəEkst: Tiflisin girəcəyi. Səhərdir. İslam yolda durur. Taksi saxlayır. Taksiyə oturur.İslamSalamTaksi sürücüsüSalamİslamQırmızı körpüyə!İslamOldu. Avtomobil gedir.Son 10 may 2011-ci il. Muəllif huquqları qorunur. Məlumatdan istifadə etdikdə istinad mutləqdir.